“Naar het zwembad of naar Marseille: Het onmisbare belang van duidelijkheid en voorbereiding voor kinderen met autisme en aanverwante problematieken”

 Iedereen die leeft of werkt met kinderen met autisme en/of aanverwante problematieken, weet hoe essentieel duidelijkheid, structuur en een goede voorbereiding zijn. Maar hoe ziet dat er in de praktijk uit? Dagschema’s en plannen… Als je echter echt begrijpt waarom een kind met deze problematiek deze houvast nodig heeft, wordt het waarschijnlijk een stuk makkelijker om hiernaar te handelen.

Mijn zoon
Mijn zoon, die autisme en hechtingsproblematiek heeft, kreeg op school te horen dat ze de week erop naar een groot zwembad met glijbanen en een wildwaterbaan zouden gaan. Of hij meeging? Hij is verzot op zwemmen, glijbanen en zijn favoriet is met stip op nummer één: “de wildwaterbaan.” Normaal gesproken staat hij te stuiteren om met ons naar zo’n zwembad te gaan. Maar zijn reactie op school was: “Nee, hij ging absoluut niet mee.”

Het is een topschool met topdocenten en begeleiders. Waarom wilde hij niet mee? Er zijn meerdere redenen te bedenken waarom hij niet mee wilde. Een van de redenen is, naar mijn idee, de voorbereiding.

Stel je eens voor:
Een collega zegt op een dag tegen je: “Volgende week donderdag gaan wij naar Marseille. Ga je mee?” Je krijgt geen verdere uitleg en hebt ook geen mogelijkheid om vragen te stellen. Je moet wel aan het einde van je werkdag zeggen of je meegaat naar Marseille of niet.

Bedenk nu even wat er door je heen gaat. Neem er even de tijd voor en beeld je deze situatie in voordat je verder leest. Wat doet het met je dat je zonder verdere informatie moet zeggen of je volgende week meegaat naar Marseille?

Waarschijnlijk raak je overrompeld en gaan er vragen door je hoofd: Hoezo naar Marseille? Ter ere van wat? Met wie? Hoe lang? Hoe gaan we ernaartoe? Waar gaan we overnachten? Wat moet ik ervoor regelen? Met andere woorden, je hebt geen idee wat je precies gaat doen. Dat geeft stress. Je wilt er meer over weten, want je gaat niet zomaar mee als je niet weet van de hoed en de rand… toch?

Nu terug naar mijn zoon.                                                         Mijn zoon werd ook overrompeld en wilde ook graag weten hoe, wat, waar, wanneer en met wie hij naar dat zwembad zou gaan. Hij wilde weten: Hoe laat vertrekken we vanuit school? Bij wie zit ik in de auto? Wat moet ik meenemen? Naar wie kan ik dan toegaan als er iets is? Hoe laat gaan we weer terug naar school? Is het wel binnen schooltijd? Gaan we daar eten?

Hij heeft al deze simpele informatie nodig om een beeld van die dag te vormen, een overzicht om te kunnen bepalen of het veilig is voor hem om mee te gaan. Net zoals wij een beeld willen maken van hoe het eruitziet om volgende week opeens naar Marseille te gaan.

Mijn zoon kon vanuit zijn problematiek niet de vragen stellen die nodig waren om te weten wat er ging gebeuren, waardoor hij zich onveilig voelde en de situatie afwees, ondanks dat hij het waarschijnlijk wel heel jammer vond.

Kortom, als je kinderen met deze problematiek vraagt om deel te nemen aan een nieuwe activiteit, hoe simpel die ook voor je lijkt, geef dan uitgebreide, heldere informatie. Geef hen de tijd om het te verwerken, kom er later op terug en beantwoord rustig alle vragen. Het geeft hen duidelijkheid en voorspelbaarheid. Ze weten wat er gaat gebeuren, zodat ze de controle behouden en zich veiliger voelen. Hierdoor is de kans veel groter dat ze een nieuwe situatie makkelijker aan durven te gaan.

Daarnaast, realiseer je dat deze kinderen dit soort situaties waarschijnlijk doorlopend over de dag heen ervaren. Elke dag weer, misschien zelfs elk uur. Elke onverwachte verandering of nieuwe situatie brengt stress en spanning omdat ze geen grip hebben op wat er gaat gebeuren. Gevolg: chronische stress. Ze staan constant onder hoogspanning, altijd hyperalert, constant op hun hoede om niet verrast te worden door iets onvoorziens.

Voor een kind met deze problematiek is het cruciaal om net dat beetje extra duidelijkheid te krijgen. Dit zorgt voor veel minder stress, minder spanning en vooral meer rust en veiligheid. Dat gevoel van veiligheid is onbetaalbaar voor een kind dat elke dag weer probeert grip te krijgen op zijn omgeving.

Goede voorbereiding kan dus echt een wereld van verschil maken voor zo’n bijzonder prachtig kind